افزایش تولید ترکیبات لیگنانی و فنیل پروپانوییدی تحت تأثیر کیتین و کیتوزان در کشت سلول کتان سفید (linum album)

پودوفیلوتوکسین ترکیبی لیگنانی است که در گونه های گیاهی معدودی حضور داشته، به علت خواص ضد سرطانی اهمیّت دارویی بسیاری دارد. کتان سفید (linum album) یکی از گونه های بومی ایران است که دارای پودوفیلوتوکسین و دیگر ترکیبات لیگنانی است. کیتین و کیتوزان از ترکیبات اصلی دیواره سلولی بسیاری از گونه های قارچی هستند، به عنوان الیسیتورهای زیستی کارآمد برای بهبود بخشیدن بیوسنتز متابولیت های ثانویه در کشت سلولی استفاده می شود. در این پژوهش، ابتدا اثر غلظت های مختلف کیتین و کیتوزان بر رشد سلول و میزان پودوفیلوتوکسین و لاریسی رزینول در کشت سلول کتان سفید بررسی شد. سپس در غلظت بهینه کیتوزان، میزان لیگنان ها، ترکیبات فنلی، فلاونول، فلاونوئید و لیگنین در زمان های مختلف بررسی گردید. تیمار سلول های کتان سفید با کیتوزان در غلظت 100 میلی گرم بر لیتر سبب افزایش میزان پودوفیلوتوکسین و لاریسی رزینول به میزان دو برابر شاهد شد. میزان فنل کل، فلاونول و فلاونوئیدها تا انتهای دوره رشد، تحت تأثیر کیتوزان افزایش یافت. میزان لیگنین نیز در پاسخ به کیتوزان به میزان دو برابر نمونه های شاهد افزایش یافت. در راستای درک سازوکار کیتوزان، فعالیت آنزیم های فنیل آلانین آمونیالیاز (pal) و سینامیل آلکل دهیدروژناز (cad) نیز بررسی شد. فعالیت pal و cad که در مراحل ابتدایی مسیر بیوسنتزی پودوفیلوتوکسین قرار دارند، پس از افزودن کیتوزان افزایش یافت، اوج فعالیت آنها پس از گذشت 3 روز مشاهده گردید. کیتوزان با تأثیر بر فعالیت آنزیم های مسیر بیوسنتزی پودوفیلوتوکسین باعث افزایش میزان پودوفیلوتوکسین و لاریسی رزینول شده، علاوه بر آن، بر بخش فنیل پروپانوئیدی مسیر بیوسنتزی پودوفیوتوکسین نیز تأثیر می گذارد.